Wywoływanie głosek z szeregu ciszącego

Do głosek ciszących zaliczamy: ś, ź, ć, dź.
Prawidłowa artykulacja tych głosek powinna pojawić się w mowie dziecka około 3. roku życia.

1. Przygotowanie narządów artykulacyjnych

Rozgrzewka buzi i języka to podstawa!
👉 

2. Wywoływanie głosek w izolacji

Krok po kroku:

  • Pokaż dziecku zdjęcie przedstawiające ułożenie ust przy wymawianiu głosek ciszących.

  • Zademonstruj, jak sam wymawiasz głoski i poproś dziecko o naśladowanie.

Jak ułożyć język, wargi i zęby?

  • Czubek języka oprzyj o dolny wałek dziąsłowy.

  • Środek języka unieś do przedniej części podniebienia twardego.

  • Usta lekko wysuń do przodu, kąciki zaciśnij.

  • Zęby zbliżone do siebie.

Techniki wywoływania głosek:

Głoska [ś]

  • Powtarzaj głośno i wyraźnie głoskę [ś], aby dziecko ją osłuchało.

  • Jeśli występują trudności:

    • Ćwiczenia z przedłużonym „iii” lub „chiii” (szeptem), z mocno zbliżonymi zębami.

    • Delikatnie cofnij język szpatułką podczas wymawiania głoski [s].

    • Można także zacząć od głoski [ć], utrwalić ją i dopiero przejść do [ś].

Głoska [ź]

  • Poproś dziecko o przedłużanie głoski [j] przy maksymalnie zbliżonych zębach.

  • Zachęć do wymawiania głoski [dź] (wydłużone brzmienie).

  • Ćwiczenie alternatywne: dziecko mówi długo [ń] z zaciśniętymi skrzydełkami nosa.

Głoska [ć]

  • Układ języka, warg i zębów taki jak przy [ś].

  • Dźwięk dwuetapowy:

    • Zwarcie przedniej części języka z podniebieniem,

    • Następnie szczelina jak przy [ś].

  • Jeśli głoska [ś] jest opanowana, połącz miękkie [t] z sia:
    tsia, tsio, tsie, tsiu.

Głoska [dź]

  • Układ narządów mowy identyczny jak przy głosce [ć],

  • Różnica – wibracja, ponieważ głoska jest dźwięczna.

  • Wywoływanie:

    • Krótkie, wybuchowe [ń] z zaciśniętymi skrzydełkami nosa.

    • Poproś dziecko o powiedzenie sylaby „di”, jednocześnie lekko dociskając czubek języka do dna jamy ustnej za pomocą szpatułki.

3. Łączenie głosek z samogłoskami

Gdy dziecko opanuje dźwięk w izolacji, przechodzimy do łączenia z samogłoskami.

Nagłos (na początku):
sia, sio, siu, sie, siy
źa, źo, źu, źe, źy
cia, cio, ciu, cie, ciy
dźa, dźo, dźu, dźe, dźy

Śródgłos (w środku):
asia, osio, usiu, esie, ysiy
aźa, oźo, uźu, eźe, yźy
acia, ocio, uciu, ecie, yciy
adźa, odźo, udźu, edźe, ydźy

Wygłos (na końcu):
aś, oś, uś, eś, yś
ać, oć, uć, eć, yć
adź, odź, udź, edź, ydź

4. Ćwiczenia głosek w wyrazach

Wybieraj wyrazy z głoską na początku, w środku i na końcu:

Głoska Początek Środek Koniec
ś ślimak głośno gęś
ź zięba buzia gałąź
ć ćma kwiecień bić
dź dziadek będzie idź

5. Ćwiczenia głosek w zdaniach

  • Marysia naśladuje śmiech gęsi, łosia i osiołka.

  • Żrebię ziewa późną zimą.

  • Poleciała ćma ciekawa podlać paproć.

  • Dzisiaj mamy dzień dziadka.

6. Opowiadanie na podstawie obrazków

Poproś dziecko, by opowiedziało historyjkę na podstawie ilustracji, używając słów z głoskami ciszącymi. To świetne ćwiczenie na utrwalanie!