Wywoływanie głoski [r]

Prawidłowa wymowa głoski [r] wymaga solidnego przygotowania – to proces etapowy, który wymaga cierpliwości, systematyczności i precyzji.
🔁 Zasada: nie przechodzimy do kolejnego etapu, dopóki poprzedni nie zostanie utrwalony.

1. Przygotowanie narządów artykulacyjnych

To absolutna podstawa!
Rozgrzewka buzi i języka przygotowuje aparat mowy do prawidłowej realizacji głoski [r].

👉 

2. Ćwiczenia przygotowujące do głoski [r]

Powtarzanie sylab i dźwięków:

  • Głoska [l] – wymawiana wielokrotnie.

  • Sylaby:
    ly, te te te, ty ty ty, de de de, dy dy dy

Naśladowanie dźwięków i rymowanek:

  • Odgłosy:
    plum, gul, klr, klsp, chlup, patataj

  • Śpiewanie na sylabach:
    la, lo, le, lu, ly

  • Coraz szybsze powtarzanie zbitki:
    lalolulely

  • Kombinacje sylabowe:
    bda, bdo, bde, bdu, bdy
    pta, pto, pte, ptu, pty

  • Zbitki słowne:
    tedamwaj, tat tedat, ante dente, lelum polelum, ble, tla, tlo, tlu

Ćwiczenia języka i podniebienia:

  • Szeroko otwieramy usta, czubek języka unosimy do podniebienia i szybko wymawiamy:
    teda, tede, tedo, tedu, tedy
    (głoski [t] i [d] wymawiane w sposób przytępiony)

Rymowanki rytmiczne:

  • Kto to tutaj tak tupie? To tato tutaj tak tupie. Ach, tato tutaj tak tupie!

3. Próby wywołania drgania języka (trrr)

  • Unieś czubek języka na wałek dziąsłowy, następnie mocno dmuchnij, aż pojawi się charakterystyczne trrr.

  • Połóż pasek papieru na języku i powiedz [t]. Jeśli papier się unosi, to znak, że zbliżamy się do [r].

4. Ćwiczenia szeptem i głosem – zbitki sylabowe

Ćwiczenia wykonujemy najpierw szeptem, później na głos:

Zbitki:

  • tll, tll, tll

  • trl, trla, trlo, trlu, trle, trli, trly

Sylaby:

  • la, lo, lu, le, li, ly → trla, trlo, trlu, trle, trli, trly

5. Naśladowanie dźwięków (od szeptu do głosu)

  • Ptaki: tri li li

  • Trąbka: tra ta ta, tru tu tu, tre te te

  • Zamek karabinu: tr tr tr, dr dr dr

  • Pies (warczenie): wrr wrr wrr

  • Traktor: tur tur, tyr tyr, pyr pyr

  • Ptaki w locie: fru fru fru

  • Wróble: ćwir ćwir

  • Zatrzymanie konia: pr pr

  • Świnka: chrum chrum

  • Chrapanie: chrr chrr

  • Tramwaj: dryń dryń

  • Chrupanie: chrup chrup

  • Szorowanie: szuru szuru

  • Włącznik światła: pstryk

  • Łamanie gałęzi: trach

6. Kiedy rozpocząć terapię głoski [r]?

  • Jeśli dziecko zamiast [r] mówi [l], terapię rozpoczynamy po 5. roku życia.

  • W przypadku innych zniekształceń głoski [r], działamy od razu, niezależnie od wieku.